ENGLISH | 日本語

Rok 2019: 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską i Japonią

W tym roku obchodzimy 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Japonią, która uznała niepodległość Polski 22 marca 1919 roku jako jeden z pierwszych krajów – zaraz po Francji (24 lutego) oraz Wielkiej Brytanii (25 lutego). Jeszcze wcześniej bo w 1918 roku, ale na krótko bo tylko przez miesiąc, łączyły nas stosunki dyplomatyczne z Niemcami.

W naszej historii mieliśmy niewiele wspólnych epizodów – nieświadomi wzajemnie swojego istnienia, w podobnym czasie broniliśmy się przed najazdami mongolskimi dowodzonymi przez wnuków Czyngis-chana: w Polsce Batu-chana, w Japonii Kubilaj-chana.
Mimo wycofania najeźdźców, dla Polski, a szczególnie dla Wrocławia najazd ten przekreślił zjednoczeniowe starania śląskich Piastów przerywając "dynastię Henryków" wraz ze śmiercią Henryka II Pobożnego pod Legnicą w 1241 roku.

Japonia cudem obroniła się przed najazdami mongolskim w latach 1278 i 1281, a był to cud dosłowny, choć naturalny – w obu wypadkach o losie całej kampanii zadecydował tajfun, nazwany Kamikaze – 'boski wiatr'.

Wydarzenia na zachodzie Imperium Mongolskiego zaważyły na dziejach Polski i Śląska – zjednoczenie kraju musiało poczekać jeszcze cały wiek, a Śląsk z roli politycznego centrum Polski wypadał przez kolejne stulecia poza orbitę polskości. Jednocześnie skutki najazdu zmieniły kraj, który odbudowując się rozkwitał. Bezpośrednio po najeździe powstaje zarys urbanistyczny zniszczonego Wrocławia (1242) i Krakowa (1257) już jako miast lokowanych na prawie magdeburskim, a nie rozwijających się organicznie podgrodzi. W 1270 roku niedaleko Wrocławia w Księdze Henrykowskiej zapisano pierwsze polskie zdanie.

Wydarzenia za wschodnią granicą imperium utwierdziły na 600 lat shogunat jako formę rządów w Japonii, ale też doprowadziły do kryzysu gospodarczego i politycznego, wojny domowej i upadku pierwszego bakufu z Kamakury. Centrum władzy przesuwa się z arystokracji na wojowników, a trwałym śladem najazdów jest mit niezdobytych wysp połączony paradoksalnie z poczuciem zagrożenia ze strony kontynentu. W tym okresie kształtuje się i upowszechnia japoński buddyzm będący połączniem starych szkół z epoki Nara z nowymi, związanymi z nurtem Zen.

Kolejne wspólne epizody historii obejmowały już bezpośrednie wzajemne kontakty zaczynając od Bronisława Piłsudskiego (brata Józefa) jako pioniera etnologii Ainów, ze wspólnym politycznym interesem Polski i Japonii w wojnie rosyjsko-japońskiej z 1905 w tle.

Ważnym gestem budującym przyjacielskie stosunki było ocalenie przez Japonię 763 polskich dzieci z Syberii, które w latach 1920-22 zyskały w Japonii drugi dom.

Chociaż II Wojna Światowa postawiła nas po dwóch stronach światowej barykady, w wyobraźni narodowej obu stron nie staliśmy się wrogami. Japoński sukces powojennej odbudowy był dla nas nawet wzorem do naśladowania po upadku komunizmu w 1989 roku. Akurat wtedy gdy powstawała III Rzeczpospolita, w Japonii zaczynała się era Heisei, której zakończenie związane z abdykacją cesarza Akihito i intronizacją jego syna, Naruhito cały świat obserwował w maju tego roku.

Wspomnienia z obejmującego ostatnie 30 lat okresu Heisei nieuchronnie kojarzą się z konsolami do gier Nintendo i PlayStation, ze światową karierą animacji studia Ghibli i z ogarniającą cały świat modą na sushi - obserwowaliśmy i uczestniczyliśmy w okresie niezwykłej ekspansji japońskiej kultury masowej.
W Polsce był to też okres niezwykłej popularyzacji języka japońskiego i japońskiej kultury w ogóle – dla nas Heisei zbiega się otwarciem na świat, a dla świata z końcem żelaznej kurtyny.
Japończycy pewnie bardziej niż Polacy zapamiętają z tego okresu kryzys gospodarczy – może byliśmy bardziej przyzwyczajeni i bardziej odporni?

Erę Reiwa zaczynamy jako zaprzyjaźnione kraje z rosnącą wymianą kulturalną i handlową, a przede wszestkim z rosnącymi osobistymi więzami między Polakami i Japończykami.

Fundacja Przyjaźni Polsko-Japońskiej NAMI przygotowuje z okazji rocznicy bogaty program społeczny i kulturalny z wrześniową kulminacją o nazwia "Fala Stulecia" w postaci trzech festiwali:

Festiwal Japoński na Wyspie Słodowej "Nami Airando" | 31.08.2019 | Wyspa Słodowa
Festiwal Kultury Japońskiej "Nihon no Nami" | 6-8.09.2019 | Impart
Festiwal Japońskich Sztuk Walki "Nami Budō Matsuri" | 15-22.09.2019 | Hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 84

Patronaty honorowe

Obchody stulecia we Wrocławiu są obięte patronatem honorowym:
– Ambasady Japonii w Polsce
– Prezydenta Wrocławia
Organizatorzy zostali upoważnieni do używania znaku 100-years Poland+Japan.

Instytucje wspierające

Miasto Wrocław:
– Wydział Kultury – Departament Spraw Społecznych
– Biuro Sportu i Rekreacji – Departament Spraw Społecznych



Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego
EU・ジャパンフェスト日本委員会 EU-Japan Fest Japan Committee

Plakat